Národní park Šar planina

Na krajnjem jugu Srbije duž granice s Makedonijom, prostire se markantna planinska barijera Šar-planine, oštro morfološki ograničena nisko spuštenom Prizrensko-Metohijskom, Kosovskom i Pološkom kotlinom. Njen glavni greben dug 95 km, sagračen od visoke površi i bočnih grebena raščlanjenih brojnim divljim vodotocima, obuhvata preko 100 vrhova iznad 2000 m, od čega 30 vrhova prelazi 2500 m. Na makedonskoj strani masiva dominira Titov vrh (2747 m), a na srpskoj strani Bistra ( 2661 m).

39000 ha strmih sevrnih padina glavnog grebena i njegovih metohijskih ogranaka Ošljaka, Ostrovice i Kodža Balkana, proglašeno je za Nacionalni park u privremenim granicama. Nakon detaljnih istraživanja i valorizacije područja, stručnjaci predlažu proširenje granica na oko 70000 ha ovog jedinstvenog centralnobalkanskog masiva.

Sa više od 100 cirkova, konzerviranim tragovima kretanja leda i njegovog otapanja tipski oblikovanim valovima, očuvanim bedemima džnovskih morena u dolinama, brojnim glacijalnim jezerima i raznovrsnim mikro oblicima glacijalnog reljefa, Šar planina predstavlja pravi muzej glacijalnog reljefa pod otvorenim nebom.

Sudar mediteranskih i kontinentalnih uticaja duž visokog šarskog bedema, uticao je na pojavu različitih mikroklimatskih varijanti. Dok se u podnožju, duž dolina Prizrenske Bistrice i Lepenca oseća topli dah mediterana, na najvišim vrhovima vlada surova periglacijalna klima.

Geološka, morfološka i klimatska raznovrsnost ove vodom najbogatije balkanske planine čiji potoci otiču u tri morska sliva, uticala je i na neprocenjivo bogatstvo njenog biljnog i životinjskog sveta.

Sa oko 2000 vrsta vaskularne flore, Šar-planina predstavlja prostor koji objedinjuje oko 56% srpske i 46 % jugoslovenske počev od mediteranske pa do arktičko-alpske. Posebnu vrednost čini 20 lokalnih, šarskih endemita, a među njima : hajdučica kralja Aleksandra (Achillea alexandri regis), bornmilera (Bornmullera dieckii), šarplaninski karanfilić (Dianthus scardicus), šarplaninski šafran (Crocus scardicus).

Pored endemita, specifičnost Nacionalnog parka su i brojni tercijarni relikti i endemorelikti: srpska ramonda (Ramonda serbica), natalijina ramonda (Ramonda nathaliae), šarplaninski kostolom (Narthecium scardicum), bedrnica (Pancicia serbica), makedonski hrast (Quercus trojana), tisa(Taxus baccata), molika (Pinus peuce), munika (Pinus heldreichii). Šara se odlikuje ne samo florističkom, nego i vegetacijskom raznovrsnošću. Na ovom masivu je opisano 112 asocijacija koje obuhvataju različite vegetacijske pojaseve, počev od termokseromezofilnog pojasa hrasta, pa preko pojasa bukve, bukve i jele, molike na silikatima, munike i bora krivulja na krečnjacima, do visokoplaninskog - žbunastog i zeljastog.

Více na:http://www.brezovica-ski.com/sr/nacionalni-park-sar-planina-41

ZDROJ:http://www.brezovica-ski.com